ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΚΑΣΤΡΟ
Η Ακρόπολη των Σερβίων κάλυπτε 2,5 περίπου στρέμματα και σήμερα σώζονται οι Πύργοι, οι οποίοι ξεπερνούσαν τα 20 μέτρα ύψος. Αποτελούσε μέρος της μεγάλης Βυζαντινής Καστροπολιτείας χτισμένης μεταξύ 560 και 650 μ.Χ. ανάμεσα στα Πιέρια και τα Καμβούνια Όρη.
Στα βυζαντινά χρόνια τα Σέρβια λόγω της γεωγραφικής τους θέσης είχαν το ρόλο παρατηρητηρίου που φύλαγε τη στενή διάβαση από τη Μακεδονία προς τη Θεσσαλία.
1/8
2/8
3/8
4/8
5/8
6/8
7/8
8/8
Εκείνο το Πάσχα του 1393 ήταν τελείως διαφορετικό για τους κατοίκους των Σερβίων, καθώς τους έβρισκε πολιορκημένους μέσα στο κάστρο της πόλης. Είχαν περάσει μήνες από την έναρξη της πολιορκίας της καστροπολιτείας από τους Οθωμανούς, οι οποίοι προσπαθούσαν με όλες τους τις δυνάμεις να την καταλάβουν. Η οχυρή της θέση στους δυτικούς πρόποδες των Πιερίων της επέτρεπε να ελέγχει κάθε πέρασμα από τη Μακεδονία προς τη Θεσσαλία μέσω των στενών του Σαρανταπόρου, κι έπρεπε πάση θυσία να κυριευτεί από τους Οθωμανούς. Όμως, το εξελιγμένο σύστημα οχυρώσεων της πόλης, το οποίο θα μπορούσε να συγκριθεί με οποιοδήποτε αντίστοιχο αμυντικό σύστημα μεγάλων πόλεων, τους δυσκόλευε. Η καστροπολιτεία είχε ακανόνιστο σχήμα, αφού έτσι το υπαγόρευε η ανώμαλη διάπλαση του απόκρημνου βράχου πάνω στον οποίο βρίσκεται και ήταν χωρισμένη σε τρία επίπεδα: στην ακρόπολη που βρισκόταν στο υψηλότερο σημείο και ήταν εκεί όπου έμεναν οι άρχοντες, στην άνω πόλη όπου έμενε η μεσαία τάξη της εποχής, και στο τελευταίο τμήμα στο χαμηλότερο σημείο, την κάτω πόλη, όπου έμεναν εργάτες και αγρότες. Τα τμήματα μεταξύ τους είχαν τείχη, δημιουργώντας τρεις σειρές οχυρωματικών έργων. Έτσι, εξασφαλιζόταν η μέγιστη προστασία των κατοίκων σε περίπτωση επιθέσεων, καθώς υπήρχαν τρία διαδοχικά επίπεδα άμυνας. Αυτή η οχύρωση, σε συνδυασμό με τη φυσική του θέση, έκαναν το κάστρο απροσπέλαστο.
Οι Οθωμανοί είχαν προβληματιστεί, κι έτσι κατέστρωσαν ένα σχέδιο βασισμένο σε έναν χριστιανό που είχαν προσεγγίσει και προσεταιριστεί, και του είχαν τάξει μια όμορφη γυναίκα κι ένα μεγάλο σπίτι, ώστε με προδοσία να καταλάβουν τη βυζαντινή ακρόπολη των Σερβίων. Ο “ψευτοκαλόγηρος” φόρεσε ράσα, μπήκε στο κάστρο και ειδοποίησε τους οθωμανούς για την επερχόμενη γιορτή της Αναστάσεως. Έτσι, το ίδιο βράδυ, έδεσαν στα κέρατα των κατσικιών λαμπάδες και τα οδήγησαν στην πύλη του κάστρου. Οι κάτοικοι θεώρησαν ότι πρόκειται για πομπή χριστιανών και άνοιξαν τις πόρτες για να τους υποδεχτούν. Τότε, οι Οθωμανοί όρμησαν μέσα στο κάστρο και το κυρίευσαν.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που το κάστρο “έπεφτε”, έμελλε, όμως, να είναι η τελευταία, αφού την περίοδο της Τουρκοκρατίας που ακολούθησε την Άλωση, η βυζαντινή ακρόπολη εγκαταλείπεται, ενώ η κάτω πόλη και το τμήμα έξω από τα τείχη έμειναν πυκνοκατοικημένα. Το κάστρο φτιάχτηκε κάπου μεταξύ 560 και 650, δηλαδή, στα χρόνια του Ιουστινιανού ή του Ηράκλειου. Από τότε πέρασαν πολλοί κατακτητές, στα τέλη του 10ου αιώνα το κάστρο καταλαμβάνεται από τον Βούλγαρο τσάρο Σαμουήλ, ενώ το 1001 ανακαταλαμβάνεται από τον Βασίλειο Β΄ τον Βουλγαροκτόνο. Το 1018, ο Βασίλειος Β΄ καταστρέφει μερικώς τα τείχη για να μην χρησιμοποιηθεί το κάστρο ως θύλακας του βουλγαρικού στρατού. Το 1204, τα Σέρβια καταλαμβάνονται από τους Φράγκους, ενώ το 1216 περιέρχονται στην κατοχή του δεσπότη της Ηπείρου Θεοδώρου Δούκα. Ο Μιχαήλ Β΄Δούκας, μετά τη μάχη της Κλοκότνιτσας (1230) σπεύδει και καταλαμβάνει το κάστρο, και αμέσως επισκευάζει τα τείχη. Από το 1257, τα Σέρβια ανήκουν στον αυτοκράτορα της Νίκαιας Θεόδωρο Β΄Λάσκαρη. Το 1341, περνούν στα χέρια του Σέρβου Κράλλη Στέφανου Δουσάν, ενώ το 1350 ανακαταλαμβάνονται από τον Ιωάννη ΣΤ΄Καντακουζηνό, για να αλωθούν από τους Οθωμανούς για τελευταία φορά το 1393, οι οποίοι ξεκινούν να χτίζουν τον νέο οικισμό πλέον έξω από το κάστρο.
Η ακρόπολη έκτασης 2,5 στρεμμάτων, με την εκπληκτική θέα, ερημώνει. Δεν υπάρχουν πλέον βυζαντινοί άρχοντες για να την κατοικήσουν. Ζωή της δίνουν μόνο οι τρεις χριστιανικοί ναοί (Άγιοι Θεόδωροι, Άγιοι Ανάργυροι και, φυσικά, η Βασιλική των Κατηχουμένων), οι οποίοι δεν μετατρέπονται σε τζαμιά, αλλά επισκευάζονται κι επανατοιχογραφούνται, συνεχίζοντας τη λειτουργία τους μέχρι το 19ο αι., όταν και ο παλαιός οικισμός εγκαταλείπεται οριστικά.
Μέχρι και σήμερα, μέσα στην ακρόπολη σώζονται οι Πύργοι, που ξεπερνούσαν τα 20 μέτρα ύψος, μεγάλα τμήματα από τα τείχη και ίχνη κτισμάτων. Ο δυτικός πύργος, ύψους 18 μ., είχε τρεις ορόφους, οι οποίοι χωρίζονταν με ξύλινα πατώματα, ενώ ο βόρειος πύργος διατηρείται κατά το ήμισυ, επειδή υπέστη ζημιές κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο νότιος πύργος είναι συμπαγής. Είναι κυκλικός στη βάση του και πενταγωνικός στο υπόλοιπο τμήμα του, ενώ, τέλος, ο ανατολικός πύργος έχει τριγωνικό σχήμα και σώζεται μέχρι το ύψος της θεμελίωσης. Παράλληλα, εντός του κάστρου σώζονται κρήνες, κινστέρνες, οι βάσεις πολλών κατοικιών, ίχνη υδραγωγείων και, φυσικά, τα τείχη που το περιέβαλαν.
Το “στέμμα” των Σερβίων στέκει ακόμα στη κορυφή του κωνικού λόφου, σε πείσμα των αιώνων, θυμίζοντας σε όλους την πλούσια ιστορία της περιοχής.
Από τον Γράμμο όπου βρίσκονται οι πηγές του, μέχρι το Αιγαίο όπου εκβάλλει, ο Αλιάκμονας κυλάει, διαμορφώνει και διαμορφώνεται από την ιστορία της περιοχής. Πότε κυλάει ράθυμα και πότε ορμητικά, αλλάζοντας ονόματα ανάλογα με τους ανθρώπους που τον περιβάλλουν
1
/19
ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ
Λαογραφικό Μουσείο
Στεγάζεται στο σπίτι του γιατρού Αριστείδη Χρηστάκη και σκοπός της ίδρυσης και της λειτουργίας του είναι η διαφύλαξη και η διάσωση της παράδοσης και της πατρικής κληρονομιάς της περιοχής.
Σέρβια
Η ονομασία των Σερβίων προέρχεται από το λατινικό ρήμα «servo» που σημαίνει «φυλάττω, παρατηρώ» τιμώντας τη θέση της ως απόρθητο φρούριο των παλαιότερων χρόνων. Χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες των Πιέριων.
Αλιάκμονας
Πρόκειται για τον μεγαλύτερο σε μήκος ελληνικό ποταμό που συγκεντρώνει στην κοίτη του τα νερά των βουνών της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, δίνοντας ζωή σε ένα μεγάλο τμήμα της χώρα μας πριν εκβάλλει στον Θερμαϊκό.
Κατέβασε το app
Copyright © Δήμος Σερβίων 2023
All right reserved
